Ilse Schrauwers, boekontwerper

interview

Ridderprint | 18 januari 2021

Ilse Schrauwers is boekontwerper, eigenaar van isontwerp.nl en initiatiefnemer van Plant het Voort. Afgelopen jaar plantte ze samen met haar opdrachtgevers en partners ruim 5000 bomen.

Wat doe je precies?
“Vanuit isontwerp.nl werk ik als boekontwerper, zo noem ik mezelf ook vaak, en illustrator aan het design van boeken en proefschriften. Ik maak er graag iets heel bijzonders van en gebruik voor mijn concepten vaak speciale afwerkingen of druktechnieken. Eigenlijk begon het toen mijn vriend, die zelf arts-wetenschapper is, zei: ‘Waarom ga je geen proefschriften ontwerpen?’. Toen ik een aantal van die boekjes had gezien, zag ik hoe veel ik er mee zou kunnen doen. Daar werd ik enthousiast van. Voor mij komt alles erin samen: een concept ontwikkelen, illustreren en het uitwerken van details. Inmiddels doe ik dit al ruim acht jaar.

Daarnaast kan ik meedenken en adviseren over het drukproces van de boeken. Met papier kun je bijvoorbeeld veel extra uitdrukken: als ik een mooie illustratie heb gemaakt, print ik hem liever op een mooi papier dan op gewoon sulfaatkarton. Op die manier kan een illustratie of een boek er ook echt uitspringen tussen alle andere exemplaren. Mijn vader was drukker, de liefde voor drukwerk is me met de paplepel ingegoten. Dus toen ik het MBO en later de kunstacademie inliep en dezelfde geur van de printers rook als vroeger op mijn vaders werk, wist ik: hier moet ik zijn.”

Je bent ook het initiatief ‘Plant het Voort’ begonnen?
“Klopt! Ik word blij van papier, maar ik wil ook de wereld groener maken. Daarom plant ik sinds 2019 per project een boom en ben ik bezig om ook in de rest van de grafische wereld mensen te enthousiasmeren om daar een actieve rol in te spelen. Veel partners of drukkers waarmee ik samenwerk, reageren enthousiast. Ook Ridderprint heeft het inmiddels geïntegreerd in hun werkwijze. Ik hoop dat in de toekomst ook bedrijven in de grafische wereld waarmee ik niet direct samenwerk, actief aan de slag gaan met groener worden.”

Hoe komt een proefschrift tot stand?
“Ik vind het belangrijk dat mensen kunnen zeggen: wow, vet! Een klant moet echt het gevoel hebben ‘dat wil ik, die kant wil ik op.’ De omslag speelt daar een belangrijke rol in. Ook bij de eerste zwart-wit schetsen, kan dat gevoel er al zijn. Ik ga met een klant om de tafel zitten en vraag ze van alles over hun werk, maar ook over wie ze zijn. Die twee onderdelen gaan wat mij betreft hand in hand voor het ontwerp. Ik probeer tussen de regels door te kijken: hoe iemand binnenkomt, wat iemand aanheeft, hoe het proces van promoveren is gegaan. Vaak spreekt dat boekdelen (letterlijk) over wie ze zijn. Dat laat ik helemaal op me in werken, om tot de essentie te komen. Het moet even borrelen en dan ga ik aan de slag, zonder van tevoren al te bedenken hoe het moet worden. Gewoon, met potlood en papier. Deze schets bespreek ik dan met de klant en van daaruit bouwen we het ontwerp verder uit.”

Wat voor onderwerpen kom je veel tegen?
“Dat is super veelzijdig. Veel van mijn klanten komen uit de medische wereld, omdat mijn naam daar inmiddels rondgaat. Maar ook psychologie, sociale wetenschappen, management en wis- en natuurkunde komen langs. De laatste is soms best een uitdaging: hoe geef je alle cijfers en formules mooi vorm? De medische wetenschap is heel gevarieerd en gaat van hele gedetailleerde onderzoeken over een enkele cel tot bredere, klinische onderzoeken waar veel mensen bij betrokken zijn. Dat vind ik onwijs interessant, ik word regelmatig helemaal in de stof gezogen.”

Hoe kijk je naar de wetenschappelijke wereld?
“Ik vind het een interessante en leerzame wereld. Vroeger was ik wat minder sceptisch of kritisch en nam ik dingen sneller aan. Dit werk zorgt er wel voor dat ik vaker vraag: maar waarom dan? Wat is daar de bron van? De wetenschappelijke wereld heeft mijn wereldbeeld aangescherpt. Het houdt me alert en ik blijf leren, juist omdat ik er zo dichtbij zit.

Met elk proefschrift gaat er een nieuw stukje wereld voor me open. Drie weken lang zit ik helemaal in het vormgeven van een nieuw onderwerp en snap ik waar de promovendus het over heeft. Zo heb ik een tijdje gesnapt wat het HIV-virus (ongeveer) doet in je lijf of waarom een oliepijp die van een boot afkomt, een bepaalde vorm heeft. Ik vraag door tot ik de essentie van een onderwerp begrijp, want pas dan kan ik het goed vangen in de omslagillustratie.”

Wat voor advies zou je een promovendus meegeven?
“Bewaar alle bronbestanden die je gebruikt voor je publicaties. Uiteindelijk moet je het in een boekwerk drukken op 300 dpi. Ik probeer elk onderdeel vorm te geven binnen het concept, bijvoorbeeld door de kleur of lijndikte van de grafieken aan te passen. Het zou jammer zijn als er dan uiteindelijk toch een lelijk, onscherp plaatje in je boek eindigt, omdat je van die ene publicatie alleen nog maar een jpeg bestand hebt van 72 dpi, waar ik niets mee kan doen. Als je samenwerkt met andere mensen, vaak uit het buitenland, zorg dan dat je meteen het bronbestand opvraagt. Dan zijn ze er nog mee bezig. Structureer die vervolgens ook in mappen, bijvoorbeeld per jaar of publicatie.

Daarnaast is het belangrijk dat je op tijd begint aan het creatieproces, ten minste drie maanden voor je gaat promoveren. Het is voor jezelf ook het leukste als je op tijd bent en ruim van tevoren contact hebt opgenomen. We kunnen dan in een goede flow komen, waardoor het proces goed verloopt. Als ik mocht kiezen, zou elke promovendus aan het begin van zijn/haar onderzoek een lezing krijgen over wat er nodig is voor het grafische proces van het boek. Dan kreeg je een lijstje mee met alles wat je bij moet houden en kost het je achteraf het minste werk.”

Wat zijn je toekomstplannen?
“In de toekomst wil ik Plant het Voort uitbreiden en vergroten. Naast Ridderprint zijn ook andere drukkerijen bezig met het integreren van het initiatief in hun bedrijf. Voor mij is dit de manier om aan een groenere wereld te bouwen. Ook ga ik mij als ontwerper meer verbreden, ik ga toe naar ‘boeken die iets te vieren hebben’, waar even bij stilgestaan wordt. Dat zijn natuurlijk proefschriften, maar bijvoorbeeld ook een jubileumboek van een bedrijf, of het 10e jaarverslag.”

Meer lezen

Bas Hofstra, PhD en docent

Bas Hofstra, PhD en docent

Bas Hofstra onderzoekt de oorzaken en gevolgen van sociale netwerken en geeft les aan studenten Sociologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Al sinds zijn bachelor heeft hij een fascinatie voor het ontstaan en de effecten van sociale netwerken. Wat doe je precies? “Ik ben universitair docent Sociologie op de Radboud Universiteit in Nijmegen. Daar doe …

Lees meer
Stéphanie Klein Tuente, PhD

Stéphanie Klein Tuente, PhD

Stéphanie Klein Tuente (32 jaar) studeerde in Maastricht, werkte als psycholoog in PI Vught, en promoveerde in Groningen. Ze doet nu postdoctoraal onderzoek in Zweden. De rode draad? Met virtual reality agressie behandelen bij tbs-patiënten. Wat heb je onderzocht tijdens je promotietraject? “Mijn promotieonderzoek heb ik eind 2019 afgerond. We hebben een agressietraining voor tbs-patiënten …

Lees meer
Bregje Jaspers, designer

Bregje Jaspers, designer

Bregje Jaspers (35) is moeder van twee kinderen, afgestudeerd aan de kunstacademie in Arnhem en eigenaar van STUDIO 0404 & ProefschriftOntwerp.nl. Naast logo’s, huisstijlen en exposities geeft ze ook vorm aan zo’n 90 proefschriften per jaar. Hoe ben je begonnen aan het vormgeven van proefschriften? “Ik werkte als grafisch ontwerper en kreeg van mijn nichtje de …

Lees meer